Skip to main content

Osmanlı Ordusu ve Yapısı

Osmanlı Devleti, ordu yapısında daha çok önceki Türk-İslam devletlerinden örnek almıştır. Osman Bey Döneminde henüz düzenli bir ordu yoktu. İlk defa Orhan Bey Döneminde, yaya ve müsellem adıyla düzenli bir ordu kurulmuştur. Daha sonra I. Murat Döneminde ise orduya kapıkulu ve eyalet askerleri katılmıştır. Osmanlı Ordusu, deniz kuvvetleri ve kara kuvvetleri olarak ikiye ayrılıyordu. Kara kuvvetleri; kapıkulu askerleri, eyalet askerleri ve yardımcı kuvvetler olmak üzere üç gruba ayrılıyordu. Ordunun merkez askerleri kapıkulu askerleriydi. Kapıkulu askerlerinden en önemli sınıf yeniçerilerdir. Ordunun en kalabalık kısmını ise eyalet askerleri oluşturuyordu. Bu askerler, tımar sistemiyle yetiştirilen askerlerdir. Yardımcı kuvvetler ise çevredeki beyliklerden, devletlerden gelen askerlerden oluşmaktaydı.

Kara Kuvvetleri


Kapıkulu Askerleri

Kapıkulu askerleri, Osmanlı Devleti’nin merkez ordusudur. Daha önce her gayrimüslim ailedeki beş çocuktan birinin askere alınmasıyla uygulanan pençik sistemiyle oluşturulmuştur. Daha sonra ise Devşirme sistemiyle toplanmaya devam etmiştir. Devşirme sistemi, belirli kurallar içinde erkek çocuklardan oluşan asker toplamasıdır. Bu sisteme göre; alınan bu çocuklar Anadolu’daki Türk ailelere gönderilerek, orada Türk dilini, dinini ve kültürünü öğrenmeleri sağlanıyordu. Bir süre bu ailelerin yanında kaldıktan sonra Acemi Ocağı’na gönderiliyorlardı. Daha sonra ise, bu çocuklar yeteneklerine göre diğer ocaklara(cebeci, topçu, yeniçeri vb.) gönderiliyordu.

Özellikleri:
- Masrafları devlet hazinesinden karşılanıyordu.
- Savaş yokken başkent ve çevresinde bulunuyorlardı.
- Başkenti, padişahı, hazineyi ve sancakları korurlardı.
- Her üç ayda ulufe adı verilen maaşı alırlardı.
- Her hükümdar değiştiğinde veya önemli bir olay
olduğunda culüs adı verilen bir bahşiş alırlardı.
- Zaman zaman isyanlar çıkarmışlardır.

Yeniçeri Ocağı: Devşirme sistemine göre alınıp eğitilen, doğrudan padişaha bağlı, maaşlı ve sürekli askerlerdir. Kapıkulu askerlerinin en önemli bölümünü oluşturuyorlardı. Emekli olana kadar evlenmelerin veya başka bir işle uğraşmaları yasaktı. Komutanlarına «Yeniçeri Ağası» denirdi. Divan’da söz hakkı vardı. Uzun süre fetihlerde ve savaşlarda işe aramalarına rağmen, II. Mahmut döneminde «Hayırlı İş» adıyla isyan çıkarmaları sebebiyle kapatılmıştır.

Acemi Oğlanlar Ocağı: Osmanlı Devleti'nin fethettiği topraklardan Hristiyan genç ve yetenekli çocuklar önce Türk kültürünü öğrenmeleri için Türk ailelerine verilirdi. Daha sonra buraki çocuklar alınıp temel eğitim almaları için bu ocağa gönderilirdi. Eğitimi tamamladıktan sonra yeteneklerine göre diğer ocaklara gönderilirlerdi. Zeka yönünden iyi öğrenciler genellikle devlet memuru olurdu. Fiziksel anlamda iyi olanlar ise genellikle Yeniçeri Ocağı’na verilirdi.

Top Arabacıları Ocağı: Üretilen savaş toplarını fetih bölgesine taşıyan ve onları üreten sınıftır.

Humbaracılar Ocağı:El bombaları ve havan topları üreten sınıftır.

Lağımcılar: Kalelerin altından tüneller açarak surları çökertmekle görevli sınıftır.

Sakalar: Ordunun su ihtiyacını karşılayan sınıftır.

Turnacılar: Ordu içerisinde haberleşmeyi sağlayan sınıftır.

Cebeci Ocağı: Ordunun silahlarını hazırlayan, bakımını yapan ve savaş alanına taşıyan ocaktır.