Skip to main content

Osmanlı Devleti'nin İskan Politikası

İskan Politikası nedir? İskan Politikasının amaçları nelerdir? İskan Politikasının sonuçları nelerdir? Bu yazıda işte bu sorulara cevap bulabileceksiniz. İskan kelimesi sözlük anlamıyla yerleştirme, yurtlandırma bir toprak parçasını insan yerleşimine açma anlamına gelmektedir.

İskan politikası ise Osmanlı Devletinin Anadolu ve diğer işgal edilen yerlerdeki insanların Türkleşmesini sağlamak amacıyla Türk soyundan insanları yeni fethedilen yerlere kültürel etkileşim sağlamak amacıyla yerleştirmesidir. Osmanlı Devleti bu yerleştirilen Türklerden vergi almayarak tarım yapmasına destek olmuştur. Ayrıca şehirlere, bazı mimari eserler inşa edilmiştir. Devlet, bu eserler sayesinde fethedilen bölgelerde kalıcılığı sağlamıştır. Bunu Selçuklu Devletinin Anadoluya Türk Beylerini gönderip beylik kurmasına izin vermesiyle Anadolunun Türkleşmesine benzetebiliriz. İskan politikası Osmanlı Devletinde genellikle Rumeli kesiminde görülmüştür. Bunu Rumelideki birçok Osmanlı medreselerinden, camiilerinden, çeşmelerinden görebilirsiniz. İskan politikasını uygulayan ilk kişi Orhan Bey iken, düzenli olarak uygulamaya geçiren padişah ise I.Murat tır.

İskan Politikasının Amaçları:
- Yeni fethedilen yerleri Türk yurduna çevirmek
- Fetihlerin kalıcılaşmasını sağlamak
- Fethedilen yerlerde sonraları isyan çıkmasını önlemek
- Fethedilen yerlerin savunulmasını kolaylaştırmak
- Göçebe Türkleri yerleşik hayata geçirmek

Osmanlılar bu politika sonucunda Balkan ve Rumeli çevresinde birçok kültürel unsuru yerleştirmiştir. Birçok Türkçe kökenli kelime, atasözü ve yemek Balkan kültürüne geçmiştir. Mesela yaprak sarma gibi birçok yemek ve bazı cezve, fincan, tas gibi bakır mutfak araç ve gereçleri Yunan, Bulgar ve Sırp devletlerinde de görülmektedir. Bu Türkleştirme hareketleri yıllar boyunca işe yaramış, etkileri belirgin bir şekilde gözlemlenmiştir. Örneğin Ankara savaşından sonra Osmanlı Devleti fetret dönemine girmiş, Anadoludaki birçok beylik bağımsızlığını isyan etmiş ancak Rumeli ve Balkanlarda isyan çıkmamıştır.