İnsanlık var olduğundan beri her zaman gökyüzünü merak etmiştir. Takım yıldızlarına mitolojik isimlerin verilmesinin sebebi de budur. İnsanlar mağaraların duvarlarına yıldızların ve gök cisimlerinin resimlerini çizmişlerdir. Eski medeniyetler parşömen ve taşların üzerine ilk yıldız haritalarını çizmiştir.
Uzayı gözleme bilimine Gök Bilimi (Astronomi) denir. Uzayı gözlemleyenlere ise gök bilimci (astronom), uzaya gitmiş kişilere astronot denir.
Ali Kuşçu'nun Astronomi Çalışmaları
- Astronomi ve matematik alanında yetişen Ali Kuşçu, Semerkant'ta doğmuştur.
- Ali Kuşçu, Ayasofya'da müderris yani eğitim görevlisi olarak çalışmıştır.
- Astronomi ve matematik konuları üzerine dersler vermiştir.
- Güneş saatleri yapmıştır.
- İstanbul'un enlem ve boylamlarını ölçmüştür.
- Ay'ın ilk haritasını çıkarmıştır. Bu nedenle ayın bir kısmına Ali Kuşçu'nun adı verilmiştir.
- Ali Kuşçu, "Risale Fil - Hey" adlı kitabında gezegenlerin hareketleri ve birbirine olan uzaklıklarından bahsetmektedir.
Gök Bilimi ile İlgilenen Diğer Kişiler
- Biruni
- Uluğ Bey: Baltamyus'tan sonra ilk kapsamlı yıldız cetvelini hazırlamıştır.
- Kepler
- Harezmi
- Galileo: Ayın evrelerini ve yeryüzü şekillerini incelemiştir. Güneş'in de kendi etrafında döndüğünü, Güneş lekelerinin aynı yöndeki hareketini izleyerek tespit etmiştir.
- Kopernik: Modern gök biliminin kurucusu olarak bilinen Kopernik, gezegenlerin Güneş etrafında döndüğünü belirten bir teori ortaya atmıştır.
- Edwin Hubble: Galaksilerin birbirinden uzaklaştığını gözlemleyerek evrenin genişlediğini keşfetmiştir.
Astronominin Topluma Etkisi
İlk medeniyetler yıldızların konumlarından yararlanarak yönlerini bulmuştur. Ay'ın ve Güneş'in konumlarından ise takvimler yapmışlardır. Millattan önce 1400'lü yıllarda antik Mısırlılar piramit ve tapınaklarının üzerine Satürn, Venüs, Jüpiter ve Merkür'ün resimlerini çizmişlerdir.
Teleskoplar
Teleskobu icat eden kişi Galileo olarak bilinir. Aslında ilk teleskobu Hollandalı gözlükçü Hans Lippershey yapmıştır. Astronomi alanında ise ilk teleskobu Galileo yapmıştır.
Günümüzde gök bilimciler uzaktaki gök cisimlerini teleskop sayesinde gözlemlemektedirler. Teleskoplar optik teleskop ve radyo teleskobu olmak üzere ikiye ayrılır. Optik teleskoplar da aynalı, mercekli ve hem aynalı hem mercekli olmak üzere üçe ayrılır. Aynalı ve mercekli teleskoplar cismin görüntüsünü büyütürken, radyo teleskopları gök cisimlerinin yaydığı sinyalleri toplar.
Uzay Araçları, Uzay İstasyonları ve Uzay Mekikleri
Sovyetler Birliği tarafından gönderilen Luna-2 adlı uzay aracı, Ay'a ilk inen insansız uzay aracıdır. İlk insanlı yolculuk ise Amerika Birleşik Devletleri tarafından düzenlenen Apollo-11 ile 1969'da Ay'ın yüzeyine iniş yapan Neil Armstrong, Edwin Aldrin ve Michael Collins ile yapılmıştır. Neil Armstrong ise Ay'ın yüzeyine ilk ayak basan kişidir.
Teknolojinin gelişmesiyle Mars'a hatta Venüs gibi diğer gezegenlere de buradaki gezegenler hakkında bilgi toplamak amacıyla insansız uzay araçları olan, uzay sondaları gönderildi. Ardından Dünya'nın yörüngesine yapay uydular yerleştirildi. Daha da sonra insanların kalabileceği uzay istasyonları inşa edildi. Bu uzay istasyonlarından ilki "Salyut" uzay istasyonu, en ünlü ve başarılısı ise "MİR" uzay istasyonudur. Dünya ile uzay istasyonları arasında astronotları taşımakta kullanılan uzay araçları ise uzay mekikleridir. Uzay mekikleri tekrar kullanılabilir iken, uzay mekiklerini fırlatmaya yarayan roketler ise tekrar kullanılamaz.
Uzay Araştırmaları ve Günlük Yaşam
Uzay araştırmaları sayesinde, günlük yaşamda kullandığımız birçok önemli araç - gereç keşfedilmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Teflon
- Alüminyum folyo
- MR cihazı
- Bebek maması
- Tükenmez kalem
- Diş teli
- Kulak termometresi
- GPS
- Alev almayan giyisiler
- Kalp pili
Yapay Uydular ve Yapay Uydu Çeşitleri
1957'den beri insanlar uzaya birçok teknolojik yapay uydu göndermiştir. Ancak bunların da bir ömrü vardır. Yapay uydular görevlerini bitirdikten sonra hala uzayda kalmaya devam eder. Bunun sonucunda uzayda roket tankları, ömrünü tamamlamış yapay uydular, uzay aracı atıkları uzay kirliliğini oluşturur.
İnsanlar uzaya çeşitli amaçlar için yapay uydular göndermiştir. Bu uydular bilgisayar kontrollü teknolojik cihazlardır.
Başlıca yapay uydular şunlardır:
- Haberleşme uyduları
- Meteoroloji uyduları
- Astronomi uyduları
- Gözetleme uyduları
Türkiye'nin Uzaya Gönderdiği Yapay Uydular
Türkiye de uzaya bazı yapay uydular göndermiştir. Bunlar:
- Türksat 1B
- Türksat 1C
- Türksat 2A
- Türksat 3A
- Türksat 4A
- Türksat 4B
- Göktürk - 1
- Göktürk - 2
- RASAT
- BİLSAT